اما در این باره، قول دیگری است که اربعین را روز ورود اسرا از شام به کربلا دانسته است.سید ابن طاووس(ره) در این باره می نویسد:در غیر کتاب مصباح آمده است که اهل بیت(علیهم السلام) روز بیستم صفر از شام به کربلا رسیدند.این ابهام و پیچیدگی در این حادثه، سبب شده است که در قرن های اخیر، در میان اندیشمندان شیعه دو نظر عمده در این باره، به وجود آید : 1ـ دیدگاه منکران ورود اهل بیت(ع)به کربلا در اربعین اول، 2ـ دیدگاه موافقان این امر. اما پیش از پرداختن به شناسایی و معرفی طرفداران دو دیدگاه و نقد و بررسی دلایل آنان، لازم است دو موضوع، روشن شود: یکی، تاریخ ورود اسرا به شام و دیگری آنکه چه مدتی در شام اقامت داشتند؟

تاریخ ورود اسرا به شام

درباره تاریخ ورود اسرا و سر امام حسین(ع)به دمشق و اینکه آیا زمان ورود سر امام حسین(ع) اسرای کربلا نیز وارد دمشق شدند نقل قول های مختلفی وجود دارد. اول: در برخی از منابع آمده اسرا با سر امام(ع) وارد شام شدند. ابن حبّان در این باره نوشته است: ... سپس عبیدالله بن زیاد، سر حسین بن علی(ع) را همراه با زنان و کودکان اسیر از خاندان رسول خدا (ص) به شام روانه کرد. در جریان ملاقات سهل بن سعد با سکینه، دختر امام حسین (ع) هنگام ورود اهل بیت (ع) به شام، وقتی سهل از سکینه می خواهد که هر تقاضایی دارد اجابت می کند، سکینه به سهل می گوید که از حمل کنندة سر امام(ع) بخواهد تا سر را جلوتر از اهل بیت(ع) حمل کنند تا نگاه شامیان به سر معطوف شود و از توجه و نگاه به اهل بیت (ع) منصرف شوند. این جریان حاکی از همراهی سر امام(ع) با اهل بیت(ع)در ورود به شام است.

سید ابن طاووس هم به نقل از امام سجاد(ع) نوشته است:مرا بر شتری حمل کردند که ناهموار راه می رفت در حالی که سرِ حسین(ع) بر نیزه و زنان خاندان ما پشت سر من سوار بر استرهای استخوانی می آمدند و بچه های کوچک و بزرگ پشت سرِ ما و گرداگرد ما نیزه ها بود.وی در جای دیگر درباره پاسخ یزید به نامه عبیدالله مبنی بر کسب تکلیف وی درباره اسرا ، نوشته است: یزید در پاسخ نامه عبیدالله بن زیاد ، امر کرد که سر حسین (ع) و کسانی را که با وی کشته شده اند ، همراه با زنان و خاندان حسین(ع) نزد وی بفرستد. دوم: این که سرِ امام(ع) پیش از رسیدن اسرا به دمشق، به آن جا رسید. ابن اعثم و خوارزمی این قول را بیان کرده اند.

سوم: اهل بیت(ع) بعد از مدتی از فرستادن سرِ امام(ع) به شام، رهسپار شدند، اما هنگام ورود به شام، به حمل کنندة سر، ملحق شدند. این قول از شیخ مفید و طبرسی است.

البته احتمال دارد که اهل بیت(ع) همراه با سر امام (ع) وارد دمشق شده باشند، اما سرِ امام(ع) زودتر به دربار یزید برده شده باشد که این احتمال، همان قول اول است و قول دوم نیز بر آن حمل می شود.بنابراین اگرچه برخی گفته ها حاکی از همراه نبودن اهل بیت(ع) با سرِ امام(ع)در ورود به شام است، اما صحت قول اول، یعنی همراهی سرِ امام(ع) با اهل بیت در ورود به دمشق با توجه به تعدد ناقلان آن، بیشتر است. اما مدت زمان اسراء در دمشق چقدر بوده است؟

مدت اقامت اهل بیت(ع) در شام

گزارش های تاریخی درباره مدت اقامت اهل بیت(ع) یا مدت عزاداری آنان در شام، متفق نیست. برخی همانند ابن اعثم، شیخ مفید و به پیروی او، شیخ طبرسی، با تعبیر عامی از مدت زمان اقامت اسرای کربلا سخن گفته اند: «و اقامو ایّاما»یا «فَاَقامُوا اَیّاماً؛ چند روز اقامت داشتند»اما برخی دیگر درباره مدت اقامت یا عزاداری اهل بیت(ع)در شام اینگونه نوشته اند:

اول:محمد بن جریر طبری ، خوارزمی (به نقل از ابومخنف)، ابن عساکر و ابن کثیر مدت برپاداشتن عزاداری را در شام توسط اهل بیت(ع) و زنان خاندان معاویه، سه روز می دانند.

دوم:قاضی نعمان مغربی مدت اقامت اهل بیت(ع) را در شام یک ماه و نیم نوشته است.

سوم:سید ابن طاووس ،مدت اقامت اهل بیت(ع) را در زندان دمشق به مدت یک ماه پذیرفته است.

چهارم :عماد الدین طبری نوشته : اهل بیت(ع)هفت روز عزاداری کردند.

پنجم: علامه مجلسی نوشته اهل بیت(ع) هفت روز عزاداری کردند و روز هشتم یزید آنان را خواست و بعد از استمالت و دل جویی از آنان، ترتیب بازگشت شان را به مدینه فراهم کرد.

صرف نظر از قول قاضی نعمان که تنها قائل به اقامت یک ماه و نیم اسرا در شام است و هیچ کس پیش و پس از او، چنین دیدگاهی را بیان نکرده و هم چنین دیدگاه ابن طاووس که قول به یک ماه ماندن اهل بیت(ع) را در شام با تعبیر «قیل» بیان کرده است، گزارش های دیگر حاکی از آن است که خاندان امام(ع) پس از آزادی، از سه روز تا یک هفته بیشتر در شام اقامت نداشتند، به‌ویژه با توجه به این امر که اقامت بیشتر آنان، نه تنها به هیچ رو به سود یزید نبود، بلکه سبب بروز انقلاب و شورش مردم بر ضد دستگاه حاکم می شد، از این رو یزید با شتاب، درصدد دل جویی از اهل بیت(ع) برآمده، آنان را رهسپار مدینه کرد. بنابراین، باید پذیرفت که اقامت اهل بیت(ع) در شام، حداکثر بیش از ده روز نبوده است.